Nomogrammen

brunsviga rekenmachine Voor technische berekeningen werden in het nabije verleden voor veel vakgebieden nomogrammen gebruikt. Dit gold o.a. voor de artillerie, bouwkunde, hydraulica, electrotechniek, warmteleer en landmeetkunde. Meestal werden ze in combinatie gebruikt met logaritmische tafels, rekenlinialen en mechanische rekenmachines (bijvoorbeeld de "Brunsviga").

Het woord nomografie is afgeleid uit het Grieks en betekent het tekenen van wiskundige wetten. Het is een nog jonge wetenschap. De Fransman Maurice d'Ocagne (1862-1938) wordt beschouwd als de grondlegger van de nomografie.
Deze Maurice d'Ocagne werd gedurende de eerste wereldoorlog als reserve luitenant-kolonel belast met de leiding van een "Bureau de Nomographie", dat toegvoegd was aan de Section Technique de l'Artillerie. Op dat bureau werden de gegevens voor artillerie en luchtvaart door officieren tot korte, overzichtelijke nomogrammen samengesteld, die de vroegere cijfertabellen vervingen.

NOMAGRAFIE De nomografie maakt het mogelijk om ingewikkelde wiskundige formules grafisch in een platvlak voor te stellen. Het uitrekenen van die formules kostte op de nummerieke manier veel inspanning en tijd, vooral als dezelfde soort berekeningen met steeds verschillende variabelen meerdere keren herhaald moesten worden.
Door gebruikmaking van zo'n grafische voorstelling (2 of meerdere aan elkaar gerelateerde tabellen), kon een "insider", met een liniaal, de resultaten redelijk eenvoudig aflezen.
In de nomografie worden zowel lijnennomogrammen (met lijnenschalen) als puntennomogrammen (met puntenvelden/-schalen) gebruikt. Ook is er nog een verschil tussen nomogrammen, die gebruikt worden voor vergelijkingen met drie of vier variabelen.
Naast het voordeel dat deze methode sneller werkte, bood ze ook minder kans op het maken van vergissingen.

Wel moest men in acht nemen dat het eindresultaat van deze manier van berekenen een iets minder nauwkeurig resultaat opleverde dan een "puur" numerieke berekening. Echter voor veel technische berekeningen was de nomografische berekening ruim voldoende.

Een nomogram is eigenlijk ook een soort rekenliniaal, maar met die beperking dat maar één bepaalde berekening, uiteraard met variabele gegevens, uitgevoerd kan worden. De nomogrammen werden vaak afgedrukt op stevig papier/karton van prima kwaliteit.

Ik heb alléén ervaring met landmeetkundige berekeningen. Maar, omdat op meer vakgebieden dit soort nomogrammen zijn uitgeven en u misschien nog over deze door mij bedoelde nomogrammen of andere informatie betreffende dit onderwerp in boekvorm beschikt, houd ik mij aanbevolen indien u dit eventueel wilt afstaan.

U kunt mij bereiken door middel van de op mijn homepage vermelde adresgegevens.

nomografie nomografie Hiernaast vindt U een paar afbeeldingen van nomogrammen, die gebruikt werden in de kadastrale landmeetkundige wereld. Helemaal "onderaan" een paar voorbeelden van de firma "NIEAF-SMITT" uit Utrecht.
Dat betreft nomogrammen t.b.v. draaispoelsystemen.

De nomogrammen voor algemene en landmeetkundige berekeningen worden uitvoerig besproken in de volgende boekwerken:

  nomografie nomografie
De twee hiernaast liggende afbeeldingen betreffen nomogrammen van de "Firma NIEAF-SMITT" te Utrecht, die in het verleden door hen gebruikt werden voor het berekenen van draaispoelsystemen.

 

 

  ©molen/januari 2016

http://rekenlat.barneveld.com/nomogr1.htm

Free Counter
Free Counter